Gemba Yürüyüşü: Gemba Nedir?

 

Gemba Yürüyüşü(Gemba Walk)

Beatles Grubunun Abbey Road'da yaya geçidinden karşıya geçerken çekilmiş bu fotoğrafının Gemba Yürüyüşü(Gemba Walk) ile bir alakası yok ama yürüyüş deyince akla gelen ikonik görüntüler arasındadır.

    Toyota Yalın Üretim Sistemini uygulayan firmalarda şöyle ifadeler duyarsınız; "Gemba'ya gidelim.. Gemba ziyareti..Gemba çalışması.." gibi.. Güzel hadi gembaya gidelim de.. Nedir bu Gemba? Yazının devamında Gembanın tanımını yaparak, yalın liderlik yöntemleri içinde en önemli faaliyetlerden olan Gemba çalışmalarından bahsedeceğim.

Gemba nedir?

    Gemba kelimesi( bazı kaynaklarda "Genba" olarak da yazılır) Japonca'da "gerçek bir yer" anlamına gelen bir terimdir. Belirli bir adreste bulunan fiziki bir alanı ifade eder Gemba sözcüğü. Japonca günlük ifadelerde örneğin polisiye bir durumda olay mahali, olayın yaşandığı yer ifade edilirken gemba kelimesi kullanılır.

    Gamba sözcüğünün iş dünyasındaki tanımı ise, katma değerin yaratıldığı yerdir. Gemba kelimesinin en yaygın kullanım alanı imalatın gerçekleştiği fabrika, atölye gibi üretim alanlarıdır. Ancak müşteriyle bir ürünün birebir temasta bulunduğu perakende satış noktaları veya bir site inşaatı şantiyesi(satılık daire, dükkan gibi gayrımenkuller de paraya dönüşen bir ürün oldukları için konutların üretim alanı olan şantiyeler de doğal olarak buna dahildir.) gemba olarak anılabilmektedirler.

    Hizmet sektörü de aynı şekilde gembaya dahil edilebilir. Örneğin bir oto kiralama servisinden bahsediyorsak müşterinin aracı teslim aldığı hizmet noktaları Gemba olarak anılabilir.

Gemba Yürüyüşü(Gemba Walk) nedir?

    Yalın liderlerin sistemdeki sorunları araştırmak amacıyla yaptıkları süreci görme, işi anlama, soru sorma ve öğrenme eylemleri terminolojide Gemba Yürüyüşü ya da ingilizce Gemba Walk olarak ifade edilir.

    Gembanın amacı, bir iş, bir hizmet sürecindeki veya üretim hattındaki sorunların hızlıca görülebilmesi ve en verimli iyileştirme yöntemlerinin belirlenebilmesi için yalın yöneticilerin  sürecin durumunu kendi gözleriyle görebilecekleri 'gerçek yere' gitmeleridir. Bunun yolu da gemba yürüyüşüdür.

    Gemba yürüyüşünde sadece sistemdeki aksayan yönler tespit edilmez. Gemba'ya giden yönetici aksaklıklar haricinde sistemin düzgün işliyor gibi görünen parçalarını da inceler ve potansiyel riskleri ve gelecekte oluşabilecek olumsuz ihtimalleri belirlemeye de odaklanır.

Gemba Prensipleri Nelerdir?

    Gemba prensipleri aynı zamanda kolay hatırlanabilmesi açısından GEMBA kelimesinin akrostiji olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir.

* Git ve gör - Gembaya yani değerin gerçekleştiği yere şahsen git ve sorunu gözlerinle gör

* Elinle dokun, hisset ve anla - Tüm detaylara in, sürece dokun.

* Maliyet kalemlerini ve israfı yerinde gör - Boşa giden kaynakları, gereksiz harcamaları belirle.

* Birlik ve saygı ortamı oluştur - Takım ruhunu teşvik et ve saygı ortamı oluştur

* Araştır, veri topla, analiz et, değerlendir - Gembadaki sorunu muhataplarıyla birlikte çöz

Başarılı bir Gemba Yürüyüşü için atmanız gereken adımlar

1)    Ekibinizle ne sıklıkla gemba seansı yapacağınızı belirleyin. Gemba toplantısı sıklığı ekipten beklenen gelişimin yanı sıra eğer varsa gembadaki sorunun ciddiyetini temel almalıdır.

2)    İnsanları dinleyin ve uygun notlar alın, personele gerek gördüğünüzde süreçle ilgili takip ödevi verin. Verdiğiniz ödevleri izlemek ve hesap verebilirliği sağlamak için “ne, kim ve ne zaman” soru biçimini kullanın.

3)    Gereken yerlerde deneyimlerinizi ve süreçle ilgili geri bildirimlerinizi paylaşın. Yorumlarınızın ve sunduğunuz örneklerin pekiştirici ve yapıcı olduğundan emin olun.

4)    Beklentilerinizi kademelendirin ve geribildirim raporlarınızı ilgili ekiplerle toplantılar düzenleyerek paylaşın, hedeflerin gerçekleşmesi yönünde ekiplerinizi teşvik edin.

5)    En önemlisi sorumluluğunuzdaki ekip veya ekiplerin öğrenen bir organizasyon olmasını sağlayın. Bunun için de “eğiticiyi eğitin” zihniyetini teşvik edin. Yöneticilerin(Yalın öğretmen, sensei) yeni yönetici adaylarıyla beraber gembadaki süreçleri ve sorunları araştırması, öğrencisine sahada öğretmesi kilit öneme sahiptir.

Gemba senaryosu

    Gelin beraberce bir örnek gemba senaryosu oluşturalım bunun için aşağıdaki gibi sorular sorarak konunun neden ve nasıl ele alınması gerektiğine dair bir hipotez oluşturalım. Bir saha lideri aşağıdaki gibi sorular sorabilir:

* Ürünlerimizin müşterilerimize tesliminde sürecin uzamasına neden olan sebepler neler olabilir? Üretim alanlarımızda veya lojistik operasyondaki aksamalar nelerdir?  

* Üretimdeki operatör rotasyonunun fazla olması üretim kusurlarındaki artışa neden olabilir mi?

* Üretim ekipmanının önleyici bakım ve denetim programımız doğru işliyor mu?

* Kritik alet ve ekipmanın yanına bir zaman çizelgesi ve takip çizelgesi asıldı mı?  

* Operatörler günlük ekipman ve alet bakımına dahil mi? Dahilse eğer bu konuda yeterli eğitim sağlandı mı?

A3 Planlama ve Toyota Yalın Üretim sistemiyle ilgili "Para Notları" üzerinde yayınlanmış yazılara ulaşmak için Toyota Yalın Üretim sistemi bağlantısına tıklayabilirsiniz.